Arakhavutno forutnengo si korkorutno raštrako organo savo araćhel thaj angljarel resljipe hakongo forutnengo kontroljil da lji organora thaj organizacie save ćeren themutne mandatonca piri bući ćeren po kanuni thaj paćvalje. Paši kontrola formalno paćvaljimase zakonesi Arakhavutno forutnengo e uladine samasa pućljarel e etika /etičnost/, mincipe/savesnost/, realnutnipe/nepristrasnost/, ekspertipe/stručnost/, resljipen/svrsishodnost/, bućarnipe/delotvornost/, paćvaljipe barimaso rigako thaj aver karakteristike save trubun te karakterišin e direkcia, a save e fortune e pherdine hakosa ašuđaren katar okola save sar porezese uđilutne poćinen.
Arakhavutno forutnengo bućarel biumblavdo thaj korkorutno. Alosarel lje thaj ćhinavel Themutno parlamenti Republikako Srbijako savaće vi del raporti katar e bući.
Ano juridikano režimi Republikako Srbijako institucia Arakhavutne forutnenđe(ombudsmano) ćhutindi si 2005. boš kana sa vi ando Zakoni/Kanuni katar Arakhavutno forutnengo. Đuvdipe akalje instituciako zurardino sa vi Konstituciasa Republika Srbijaće andar 2006.
Akanutno, angluno republikako arakhavutno forutnengo Saša Janković avilo po bućaripe 23.juli 2007. boš, kana hala sovlji angla themutne bićhaldine Parlamentose Srbijaće.
Bućarni Arakhavutne forutnenđe nisisarda e bućasa 24.decembro 2007.pe jećhevaktesi adresa ano Novi Beograd ano drom Milutina Milankovića đindo 106. Katar o 4.maj 2010. boš nevi adresa Arakhavutne forutnenđe si Deligradska đindo 16, Beograd.
Arakhavutne forutnese šaj te, pašadošarimasa ja ano majpašutno vaćaripe, avel sajekh(themutne Srbijaće, avralutne, apatridora, tradime, našaldine đene, asociacie, juridikane đene…) savo ćhinavel kaj e organora direkciaće bikorektno ljen (ja ni ljen) zakonora/kanunora Republika Srbijaće pe ljesi šteta. Anglal so del pašadošaripe đeno savo del pašadošaripe si borći te pire hakora dićhel te araćhel ano đevaputno juridikano procesi.
Katar e komunikacia e forutnenca (teljefonesa ja personalno) gajljuvin bućarne ane Ekspertsko bućaripe Arakhavutne forutnenđe savo, ano zori đindutne pašadošarimase thaj pharardine ćhinadimatanca ane bući ni irisarde nijećhe righa/stranka savi avilji paša ćhinadino vakti, te priminpe stranke katar 09,00-16,00 časora.